#1 Xương chậu là gì? Nằm ở đâu và có chức năng gì?

Cơ thể của con người được cấu tạo từ rất nhiều bộ phận như xương chậu, cột sống,… Để có thể hiểu hết được tất cả các bộ phận cũng như chức năng của nó, chúng ta cần rất nhiều thời gian để tìm hiểu. Cùng với bài viết này, Top1dexuat.com sẽ giúp bạn tìm hiểu về xương chậu là gì và chức năng của nó.

Xương chậu là gì?

Xương chậu là phần xương nằm ở phần thân dưới của cơ thể, nằm ở giữa xương đùi và xương hông. Ngoài tên gọi là xương chậu, người ta còn hay gọi là xương dẹt hay khung xương chậu. Để tạo thành xương chậu thì có 3 xương nhỏ, xương mu ở phía trước, xương cánh chậu ở trên và xương ngồi ở sau dưới.

Trong giải phẫu học, phần diện tích của xương dẹt chiếm diện tích khá lớn so với toàn bộ cơ thể, bao gồm từ phần cuối đốt sống lưng đến bao quanh phần cột sống phía dưới, tính cả phần xương mu đến bẹn và hông đùi.

Cấu tạo của xương chậu

Các mặt của xương chậu

Xương chậu bao gồm 2 mặt: Mặt trong và mặt ngoài.

• Mặt ngoài: Phần ở giữa của mặt ngoài sẽ có chỏm xương đùi và ổ cối khớp, tiếp theo bạn sẽ quan sát được vành ổ cối nối tiếp ở xung quanh và khuyết ổ cối sẽ nằm ở phần dưới. Phía trước của ổ cối là xương mu, phía sau là xương ngồi và phía trên là xương cánh chậu, phía dưới của mặt ngoài là lỗ bịt, lỗ bịt này thường sẽ có hình vuông hoặc hình tam giác. Xương cánh chậu ở mặt ngoài thường tạo thành những hố chậu do có xu hướng lõm xuống.
• Mặt trong: Mặt trong của xương dẹt được chia làm hai phần là phần trên và phần dưới do có xuất hiện một gờ nhô lên. Phần phía trên có lồi chậu và nhỏ phía sau, còn phía dưới có lỗ bịt và có dáng hình vuông.

Các bờ của xương chậu

Xương chậu gồm các bờ: Bờ trên, bờ dưới, bờ sau và bờ trước.

Bờ trước có dạng lồi lõm từ trên xuống:

• Gai mu.
• Mào lược.
• Gai chậu trước trên.
• Gai chậu trước dưới.
• Diện lược.
• Khuyết nhỏ.

Bờ sau cũng có dạng lõm từ trên xuống dưới:

• Ụ ngồi.
• Gai ngồi.
• Khuyết ngồi lớn.
• Khuyết ngồi bé.
• Gai chậu sau trên.
• Gai chậu sau dưới.

Bờ trên: Với vị trí này sẽ có hình cong chữ S, phía trước và phía sau dày, mỏng ở giữa. Bờ trên hay còn được gọi là mào chậu.

Bờ dưới: Vị trí này được hợp thành từ xương mu và xương ngồi, nên còn có tên gọi là ngành ngồi mu.

Các góc của xương chậu

• Xương dẹt bao gồm: Góc trước dưới, góc trước trên, góc sau dưới và góc sau trên.

Sự khác biệt giữa xương chậu nam và xương chậu nữ

Xương chậu có vai trò đặc biệt quan trọng đối với quá trình vận động và sinh nữ đối với phụ nữ. Chính vì thế mà có sự biến đổi trái ngược giữa hai nhu cầu là hiệu quả vận động và tiến thoái lưỡng nam sản khoa, ống sinh rộng.

Có sự khác biệt về xương dẹt đối với hai giới, bởi nữ giới sẽ trải qua quá trình sinh nở nên trong quá trình mang thai sẽ có sự thay đổi. Với nữ giới chiều rộng của xương chậu sẽ giãn ra ở mức tối đa và điều này gây ảnh hưởng trực tiếp tới sự vận động, đi lại của người phụ nữ trong quá trình mang thai. Nam giới không trải qua quá trình sinh nở nên xương cột sống cố định hơn, không ảnh hưởng nhiều đến việc di chuyển hay vận động qua các giai đoạn.

Ngoài hai khác biệt cơ bản ấy thì xương dẹt giữa nam và nữ có những khác biệt cụ thể như sau:

• Giữa hai bên khung xương chậu sẽ có đầu vào và đầu ra, khoảng cách này của nữ sẽ rộng hơn của nam.
• Khung xương chậu của nữ giới thường rộng và lớn hơn nam giới, còn nam giới thường có khung xương cao và hẹp hơn.
• Nam giới có mỏm xương cùng hình trái tim và nhô ra, còn nữ giới có hình bầu dục và đầu xương vào lớn hơn.
• Góc giữa mu dưới của nữ giới thường tù còn nam giới nhọn hơn.
• Xương tạo thành vòm lõm ở nữ giới, còn ở nam không có hõm lõm do xương thẳng hơn.
• Các màu chậu ở nam giới cao và rõ nét hơn nên xương dẹt giả hẹp và sâu hơn. Ngược lại ở giới thường hẹp và rộng hơn.
• Ở nữ giới, khoảng cách giữa các xương ischia có xu hướng lớn hơn nên lỗ thoát rộng. Còn với nam giới khoảng cách giữa các xương nhỏ nên lỗ thoát hẹp.
• Tiếp theo đối với các gai ischia và củ chúng chiếu gần hơn vào khoang xương chậu của nữ giới và nhẹ hơn nên các khía hẹp và nhỏ hơn so với nam giới.
• So với nam giới khoảng cách những lỗ chân lông của nữ giới rộng hơn.
• Bàn chân xoay của nam giới thường hướng về phía trước nhiều hơn, còn chân xoay của phụ nữ thường hướng về hai bên nhiều hơn, chính điều này tác động lên đầu quay của xương đùi và chỏm xương đùi, tạo ra đi đánh hông đặc trưng của nữ giới, tạo ra sự nhẹ nhàng uyển chuyển khi đi.

Sự phát triển của khung xương chậu

Xương chậu bao gồm phần hai bên khung xương được hình thanh hoàn toàn bằng sụn. Để tạo nên phần xương dẹt sẽ được kết hợp từ xương ischia, xương mu và xương hông. Đối với quá trình phát triển của trẻ nhỏ, thì các thành phần tách biệt nhau. Trẻ sau sinh, phần xương đùi và khớp háng hoàn toàn bằng sụn, nên yếu và dễ bị tổn thương, cần phải chú ý và cẩn thận.

Chức năng của xương chậu

Xương chậu bao gồm hai chức năng: chức năng chính và chức năng phụ.

Chức năng chính

• Phần xương dẹt luôn có trách nhiệm chính là chịu trọng lực phần trên của cơ thể, đảm bảo sự ổn định của cơ thể với các tư thế như ngồi, đứng di chuyển hay những tư thế đặc biệt khác. 
• Cùng với đó xương chậu còn chịu lực với các cơ vận động giúp con người có thể chịu được lực với những tư thế mạnh, thêm vào đó xương dẹt còn là điểm bám rất chắc. Theo nghiên cứu nêu so với xương đòn gánh thì xương dẹt cứng và chắc hơn.

Chức năng phụ

Ngoài chức năng chính vừa kể trên thì xương chậu còn một số chức năng phụ như sau:

• Phần nội tạng ở phần bụng dưới và phần chậu sẽ được xương dẹt bảo vệ, cụ thể các bộ phận như: bàng quang, ống dẫn trứng, buồng trứng, tử cung…
• Nếu bạn đang mang thai, xương dẹt sẽ giúp bạn nâng đỡ và bảo vệ thai nhi được an toàn.
• Cơ quan sinh sản bên ngoài sẽ được xương dẹt kết nối với các màng và các cơ liên quan.

Những bệnh lý mà xương chậu thường gặp

Các bệnh lý đối với xương chậu bao gồm:

• Đau xương dẹt.
• Viêm xương dẹt.
• Gãy xương dẹt.
• Giãn xương dẹt.
• Viêm khớp cùng chậu.

Đặc biệt khi xương chậu bị dãn sẽ kéo theo rất nhiều bệnh lý khác liên quan đến đường ruột và cổ tử cung, bởi chúng bị kéo xuống dưới. Chính điều này làm cho quá trình tuần hoàn máu diễn ra không được tự nhiên và phần bụng dưới dễ bị phình to, thường gặp các bệnh cụ thể như sau:

• Sa sinh dục.
• Trĩ.
• Đau bụng kinh.
• Lạnh bụng.
• Thai ngoài tử cung.
• Xoắn tiểu.
• Táo bón.
• Bệnh lậu.
• Sỏi thận.
• Viêm đại tràng…..

Xương chậu và những biểu hiện thất thường

Nếu mắc phải các bệnh lý kể trên, xương chậu thường có một số biểu hiện thất thường như sau:

• Vùng xương chậu thường bị đau, tùy thuộc vào mức độ có thể bị đau âm ỉ hoặc đau kéo dài, cùng với biểu hiện mông sẽ bị teo.
• Khi chân bạn thường xuyên bị tê buốt chính là biểu hiện của đau khớp xương dẹt.
• Khi bạn đứng, ngồi quá lâu hoặc vận động mạnh, mức độ đau ở vùng xương chậu thường tăng lên.
• Có thể cơn đau lan rộng ra cả vùng lưng và vùng đùi, với thời gian lâu có thể dẫn đến teo cơ ở vùng mông và đùi.
• Khi đi đại tiện thường bị đau âm ỉ và thường xuyên bị chảy máu.
• Một số trường hợp khác khi bị đau ở hông có thể lan xuống cả đùi, cẳng chân và ngón chân và cả bàn chân, biểu hiện giống như bị đau dây thần kinh tọa.
• Khi quan hệ tình dục, các bộ phận sinh sản có cảm giác đau kèm theo cảm giác mệt mỏi, choáng váng…
• Khi có những biểu hiện này bạn cần tìm đến các phòng khám, các chuyên gia để tìm ra hướng điều trị sớm nhất, tránh các trường hợp để bệnh nặng khó điều trị.

Biện pháp chăm sóc xương chậu

Để chăm sóc xương chậu chắc khỏe, tránh các bệnh lý bạn có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây:

• Đầu tiên bạn cần có thói quen ăn uống lành mạnh, cần căn cường các thực phẩm bổ sung canxi cho cơ thể như: Sữa chua, phô mai, trứng… Thêm vào đó tăng cường ăn rau xanh, quả mọng nước, uống đủ nước mỗi ngày.
• Thứ hai, là xây dựng một chế độ sinh hoạt hợp lý, thường xuyên tập thể dục để tăng sự dẻo dai cho cơ thể cũng như xương dẹt. Bạn có thể đa dạng các hoạt động tập luyện cho xương dẹt như bơi lội, đạp xe, chạy bộ… Ngoài ra nên áp dụng các bài tập kegel và một số bài tập dành riêng cho khung xương chậu để tăng độ khỏe và dẻo dai cho xương chậu. Với biện pháp này bạn có thể tham khảo các bài tập và tự tập ở nhà trên youtube, tốt hơn thì đến các phòng tập để có người hướng dẫn chi tiết và cụ thể. Tránh tự tập, tập sai tư thế như vậy không có lợi cho xương chậu mà còn tổn thương đến xương chậu.
• Tiếp theo, trong quá trình di chuyển như đi lại, lái xe, chơi thể thao bạn cần hết sức cẩn thận, tránh các trường hợp té chấn thương, va chạm mạnh ảnh hưởng trực tiếp đến xương dẹt.
• Hạn chế ngồi quá lâu ở một tư thế như vậy khiến cho xương dẹt không còn độ linh hoạt, nhanh nhạy.
• Tránh thay đổi tư thế ngồi hoặc đứng một cách đột ngột, có thể dẫn đến hiện tượng trật khớp.
• Nếu bạn đang trong quá trình mang thai bị đau xương chậu, có thể dùng khăn ấm chườm kết hợp với massage nhẹ nhàng, hoặc có thể châm cứu để giảm đi những cơn đau.
• Nếu bạn bị viêm bàng quang dẫn đến đau lưng vùng xương dẹt, không nên tự ý điều trị tại nhà, mà nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ và chuyên gia để tìm ra biện pháp hợp lý nhất.
• Nếu bạn bị đau xương dẹt do viêm ruột thì nên phẫu thuật.

Trên đây là toàn bộ chia sẻ xương chậu, hy vọng qua bài viết này bạn có thể hiểu hơn về xương chậu cũng như chú ý hơn đến việc chăm sóc xương chậu để bảo vệ sức khỏe tốt nhất.

Xem thêm: Tuyến tụy là gì? Vai trò trong hệ thống nội tiết cơ thể