#1 Rượu cần là gì? Những điều thú vị về rượu cần

Rượu cần là gì? Chắc hẳn bạn đã quá quen với cái tên rượu cần nhưng chưa chắc bạn đã hiểu rõ cũng như biết chính xác về chúng. Trong bài viết hôm nay, Top1dexuat.com sẽ giải đáp ngay thắc mắc của bạn.

Rượu cần là gì?

Rượu cần là một loại rượu gạo men được làm từ gạo nếp trộn với các loại thảo mộc từ rừng (bao gồm lá và rễ). Rượu cần là đặc sản của một số dân tộc thiểu số ở Việt Nam, như ở Tây Nguyên hay Tây Bắc.

Rượu cần được ủ trong các hũ, bình, ché, chóe hoặc ghè, không qua chưng cất. Khi uống, người ta phải dùng các cần làm bằng tre hoặc trúc đục lỗ để hút rượu từ hũ. Rượu cần là thứ đồ uống quý giá, thường chỉ dùng trong các dịp lễ tế thần linh, hội làng hoặc đãi khách.

Rượu cần có nhiều loại khác nhau tùy theo nguyên liệu và men rượu. Men rượu được làm từ các loại lá và quả có tinh dầu và thuốc bắc từ rừng, như bơ hinh ho, khi mắc cái, củ riềng, lá trầu không, quả ớt… Nguyên liệu chính (cái rượu) có thể là sắn khô, ngô, hạt ý dĩ, hạt bo bo, hạt cào hoặc gạo tẻ. Mỗi loại cho một hương vị ngọt ngào riêng biệt. Rượu cần được ủ từ 15 đến 30 ngày để có mùi thơm và vị đậm đà.

Rượu cần không chỉ là một thức uống mà còn là một nét văn hóa đặc trưng của các dân tộc Tây Nguyên. Uống rượu cần thể hiện sự gắn kết và hiếu khách của người dân nơi đây. Rượu cần có tác dụng kích thích tiêu hóa, lợi tiểu và làm cho người uống cảm thấy sảng khoái và vui vẻ. Rượu cần là món quà của trời cao ban cho Tây Nguyên và là niềm tự hào của người dân nơi đây.

Nguồn gốc tên rượu cần

Cái tên rượu cần xuất phát từ lý do người Việt Nam chúng ta gọi cái cần được làm bằng tre để hút rượu – một loại ống tre nhỏ như là cái ống hút. Đây là loại rượu đặc biệt nhất ở Việt Nam, loại rượu này thuộc về các nhóm dân tộc thiểu số ở vùng cao như Hòa Bình, Sơn La, vùng Tây Bắc và một số nơi khác ở Việt Nam.

Quá trình làm rượu cần

Rượu cần là một loại rượu gạo của Việt Nam thường được làm bằng gạo nếp (nếp), gạo tẻ, kê, hoặc sắn cũng có thể được sử dụng làm đế. Không giống như các loại tương tự, loại này không được chưng cất và cơm thường được kết hợp với nhiều loại thảo mộc, gia vị và rễ cây trước khi để lên men trong vài tuần.

Hỗn hợp rượu được đặt trong một cái chum lớn bằng đất sét và sau đó để lên men trong ít nhất một tháng. Độ mạnh của rượu thường phải là rượu từ 15 đến 25 phần trăm cồn theo thể tích.

Mùi vị của rượu khác với các loại rượu khác, kể cả rượu gạo, có thể đắng hoặc nồng và gây chóng mặt. Hương vị của rượu sẽ làm cho bạn uống ngọt ngào nhưng vẫn giữ cho bạn tỉnh táo.

Những điều thú vị về rượu cần

Chỉ có phụ nữ mới làm được rượu Cần. Theo người dân địa phương, những người phụ nữ làm rượu cần không được phép tắm trong suốt 3 ngày 3 đêm lên men rượu. Làm rượu cần là bí quyết được truyền từ mẹ sang con gái như một điều gì đó thiêng liêng hàng nghìn năm.

Những người chuyên làm rượu cần nói rằng để làm ra một ly rượu cần gồm nhiều bước, bao gồm nấu cơm, làm men và cất hỗn hợp trong chum. 

Trước đây, phụ nữ dân tộc đã vào rừng tìm rễ của hơn 20 loại thảo mộc để làm men. Ngày nay, người dân Tây Nguyên thường dùng ngô, sắn, gạo thông thường để nấu rượu. Người ta trộn quả nấm men làm sẵn với các thành phần trên thay vì thảo mộc khó tìm như trước kia. Mặc dù có một số khác biệt giữa nấu rượu truyền thống và nấu rượu hiện đại, nhưng chất lượng rượu cần vẫn được giữ nguyên. 

Xem thêm: Rượu Tequila Patron Silver

Đa số mỗi nhà ở vùng Tây Nguyên đều có chum rượu cần đặt ở góc nhà. Nếu có dịp đến Tây Nguyên, bạn có thể dễ dàng tìm thấy một chum rượu cần trong nhà của những người dân địa phương nơi đây. Rượu cất càng lâu càng ngon, vị rượu cũng từ đó mà ngon hơn. 

Theo một số dân tộc, phụ nữ có thai không được phép đến nơi chế biến rượu. Ngoài ra trong quá trình làm rượu, người làm rượu cần phải giữ vệ sinh sạch sẽ cơ thể để không làm ảnh hưởng đến hương vị của rượu.Tuy nhiên, mỗi dân tộc lại có cách nấu rượu cần theo khẩu vị riêng, rượu cần là sản vật đặc biệt của đồng bào dân tộc thiểu số mộc mạc, giản dị.

Rượu cần đặc biệt ở cách làm và phục vụ

Thứ nhất, những nguyên liệu đơn giản sẵn có của địa phương như sắn, bột sắn, khoai lang được ủ men hoàn toàn bằng thảo mộc hoang dã trong hũ gốm nhiều ngày. Tất nhiên, hương vị của nó hoàn toàn khác với rượu gạo hoặc bất kỳ loại rượu nào. 

Rượu cần có thể đắng hoặc mạnh đến mức có thể khiến bạn chóng mặt. Hương vị ngọt ngào của nó sẽ khiến bạn say một cơn say ngọt ngào và chậm rãi mà không có bất kỳ ý thức nào có thể đoán trước được.

Cách phục vụ rượu cần thể hiện rõ tính đoàn kết cộng đồng và lòng mến khách của đồng bào vùng cao. 

Ở Tây Nguyên, rượu cần thường được uống trong nhà Rông, xung quanh một ngọn lửa lớn hoặc nhà cộng đồng. Khi đó, mọi người sẽ chơi nhạc và nhảy múa sau khi uống rượu.

Rượu cần khi được chủ nhà phục vụ những vị khách thân yêu vào những buổi lễ kỷ niệm hay những buổi lễ đặc biệt. Vào những thời khắc này, chiếc chum sẽ được đặt cố định ở giữa nhà, nhà rông, nơi đãi khách ngoài sân hay thậm chí là đình làng (gọi là nhà Rong  – ở Tây Nguyên).

Sau đó, cả chủ và khách ngồi xung quanh, trước khi uống họ thường đổ ít nước lạnh vào cho ngấm (thông thường khoảng 30 phút). Giờ đây bạn chỉ cần cắm cần vào lọ là đã có thể thưởng thức được chúng. 

Rượu cần và nét văn hóa độc đáo

Rượu cần được biết đến như là sản phẩm tinh thần độc đáo của đồng bào dân tộc ở Tây Nguyên. Người dân địa phương uống rượu cần ở bất cứ nơi đâu và bất cứ khi nào họ muốn. Họ thưởng thức rượu cần trực tiếp từ bình.

Các ống cần sử dụng cho rượu cần được làm bằng các tre nứa nhỏ với chiều dài 1,2 – 1,5m. Đồng bào dân tộc Êđê chỉ sử dụng 1-2 ống cần để uống rượu. Rượu cần được đổ vào bình. Các ống cần đã sẵn sàng và một lễ nghi truyền thống phải được thực hiện trước khi lễ hội uống rượu bắt đầu.

Trong lễ hội ăn uống của đồng bào dân tộc Êđê, thường có một sự hiện diện quan trọng của một người đứng đầu gọi là “Gai-pe”. “Gai-pe” sẽ đưa ống cho người khác theo thứ tự từ trẻ đến già, từ nữ đến nam.

“Gai-pe” là người đầu tiên uống Rượu cần và nhổ nó. Sau đó, “Gai-pe” đưa ống cho mỗi thành viên. Điều này cho thấy Rượu cần là ngon và an toàn. Các ống cần sẽ được trao từ người này đến người khác trong nghi lễ. Khi một ai đó không muốn uống Rượu cần, ông sẽ nắm ống cần bằng ngón tay cái của mình.

Bất cứ ai cũng có thể tham gia nghi lễ uống rượu và nói chuyện với nhau. Nghi lễ này cho thấy sự đoàn kết và tình yêu thương của gia đình và của cộng đồng.

Rượu cần đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa cộng đồng của đồng bào dân tộc ở Tây Nguyên. Theo các nhà nghiên cứu về văn hoá dân gian, rượu cần là đặc sản thứ hai của các nhóm đồng bào dân tộc ở Việt Nam.

Rượu cần đã gắn liền với sự phát triển của các nhóm dân tộc ở Tây Nguyên trong nhiều năm như một điểm đậm nét trong văn hoá công đồng của họ. Nếu như cồng chiêng là công cụ để con người giao tiếp với thiên nhiên, thì Rượu cần giúp họ kết nối với nhau.

Vì loại rượu này thường gắn liền với các dân tộc thiểu số, hương vị cuối cùng có thể thay đổi đáng kể và nó bị ảnh hưởng nhiều bởi việc lựa chọn các loại thảo mộc bổ sung và kỹ thuật sản xuất chính xác theo từng vùng miền khác nhau. 

Rượu cần thường được tìm thấy ở các vùng nông thôn Việt Nam, để có thể thưởng thức được tinh túy của loại rượu này bạn có thể ghé thăm Tây Nguyên hay các vùng Tây Bắc để có cơ hội tốt nhất.

Có thể bạn quan tâm: Rượu công nghiệp là gì? Quy trình nấu rượu công nghiệp