#1 Lý trí là gì? Bạn có hiểu về chính bản thân mình không?

“Lý trí” là từ mà hầu hết tất cả mọi người có thể đã nghe qua ít nhất là một lần, nó được sử dụng trong lời nói giao tiếp hằng ngày, nhưng thực hư về định nghĩa của nó thì liệu mọi người đã nắm rõ? Vậy khái niệm này là gì? Cùng Top1dexuat.com tìm hiểu chi tiết nhé!

Lý trí là gì?

Lý trí là khả năng của con người để suy nghĩ, phân tích, đánh giá và giải quyết các vấn đề một cách có hệ thống và logic. Lý trí là một trong những đặc điểm phân biệt con người với các loài động vật khác. Lý trí cho phép con người có thể tìm hiểu và hiểu biết thế giới xung quanh, cũng như tự nhận thức và phát triển bản thân.

Lý trí có vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người. Lý trí giúp con người có thể học hỏi và sáng tạo ra các kiến thức mới, cải tiến và phát minh ra các công cụ và công nghệ tiện ích. Lý trí cũng giúp con người có thể lập luận và bình luận về các vấn đề xã hội, chính trị, văn hóa và đạo đức. Lý trí còn giúp con người có thể tự điều chỉnh hành vi và cảm xúc của mình, cân bằng giữa lợi ích cá nhân và tập thể.

Tuy nhiên, lý trí không phải là một khả năng hoàn hảo và không thể thiếu của con người. Lý trí cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khách quan và chủ quan, như kiến thức, kinh nghiệm, tư duy, niềm tin, định kiến và cảm xúc.

Lý trí cũng có thể bị lạm dụng hoặc lợi dụng để biện minh cho những hành động sai trái hoặc thiếu nhân đạo. Lý trí cũng không phải là nguồn duy nhất của sự thật và giá trị. Con người còn có thể dựa vào các khả năng khác, như trực giác, cảm nhận, tình cảm và niềm tin để định hướng cuộc sống của mình.

Vì vậy, lý trí là một khả năng quý giá nhưng cũng cần được rèn luyện và sử dụng một cách có ý thức và có trách nhiệm. Con người nên biết tận dụng lợi ích của lý trí để phục vụ cho sự tiến bộ của bản thân và xã hội, nhưng cũng nên biết hạn chế những hạn chế và nguy hiểm của lý trí để bảo vệ cho sự an toàn và hạnh phúc của bản thân và xã hội.

Lý trí trong Triết Học

Triết học không có một định nghĩa cụ thể cho lý trí, người ta xem nó là một phần của nhận thức trong não bộ. 

Trong cách hiểu của triết học, đây không phải là một quan năng đứng độc lập, mà nó còn ảnh hưởng đến những quan năng khác trong nhận thức của não bộ. 

Trong triết học, nó được cho là có giá trị cao hơn so với các tính cách tự nhiên khác của con người, trong những tình huống thường ngày. Đa phần lý trí được sử dụng chung với các tính năng khác của quan người để xử lý các vấn đề, kết nối một phần trong tâm hồn của con người với sự sắp đặt của Chúa trời. 

Trong tâm hồn chứa đựng nhận thức của con người (psyche), Lý trí được Platon ám chỉ như 1 vị vua người có thể điều khiển tất cả các tính năng còn lại, như là spiritedness (thumos) và cảm xúc. Aristotle, người học trò của Platon, khái niệm rằng con người như là 1 động vật bậc cao có lý trí, và nhấn mạnh đây là quan năng tự nhiên vốn có của con người. Aristotle định nghĩa rằng sự hạnh phúc lớn nhất của một·con người hay cuộc sống tốt đẹp (eudaimonia) – cuộc sống có sự ổn định, xuất sắc và toàn vẹn nhất  là 1 cuộc sống tuân theo Lý trí.

Người có lý trí sẽ có những biểu hiện như thế nào?   

Người có lý trí chính là người biết kiềm chế, kiểm soát được bản thân, không vượt quá giới hạn cho phép. Họ biết điều gì nên làm và điều gì không nên làm. Họ tư duy một cách logic, xem xét tình hình kĩ lưỡng rồi mới đưa ra cách giải quyết vấn đề. 

Lý trí được gắn với suy nghĩ, nhận thức, tư duy phán đoán. Hiểu rõ ràng trong mọi tình huống con người thường vận dụng cả 3 khả năng để giải quyết vấn đề. Vì thế nhìn chung lý trí là một phần của nhận thức trong suy nghĩ của con người. 

Biết được cách đối nhân xử thế

Vì là người có lý trí họ hiểu được tâm lý của mọi người qua mọi việc

Trong mỗi bước đi trên dòng đời ngược xuôi, mọi chuyện ta làm đều có thể không được trọn vẹn như ý mà ta muốn. 

Có rất nhiều chuyện không phải vì ta không muốn mà nó sẽ không đến, một cách đường đột không báo trước. Chúng ta hay bị mất đi lý trong trong những tình huống như vậy, đối xử với mọi người một cách vô tâm, không nắm trọn được vấn đề đang hiện hữu. 

Nhưng người có lý trí thì dù trong bất cứ hoàn cảnh hay tình huống nào họ vẫn giữ được “mình”, một ý chí sắt đá, họ biết cách xử lý vấn đề một cách có tổ chức, không gây tổn thương hay làm hại bất kỳ ai.

Nhiều người cho rằng, bao dung, tha thứ là sự nuông chiều sai lầm, là sự biểu hiện của kẻ hèn nhát, không dám đối đầu với vấn đề. Nhưng sự thật trong nhiều tình huống không nhất thiết phải sử dụng vũ lực để giải quyết vấn đề, người ta biết cách sử dụng lý trí trong việc hóa giải vấn đề, là một loại trí óc “hóa giận thành vui”, không bất chấp, lo toan những việc không ảnh hưởng gì nhiều đến cuộc sống của họ.

Không phải tất cả mọi việc họ đều bình thản mà để qua, nhưng với tất cả mọi cách để mang ra giải quyết vấn đề, họ sử dụng trí óc một cách khôn ngoan, không gây thù hằn với mọi người hay để lại sự ray rứt trong bản thân. 

Có nhiều chuyện xảy ra thì cũng có nhiều cách giải quyết, lựa chọn cách giải quyết là việc mà ai cũng làm được, nhưng chọn được cách giải quyết phù hợp thì chỉ có những người có lý trí mới có thể thực hiện được. 

Vì là người có lý trí nên họ sẽ biết đặt mình vào hoàn cảnh của người khác

Giải quyết mọi vấn đề một cách qua loa gây tổn thương đến người khác không phải là bản năng của người sử dụng lý trí để sống. Họ đặt bản thân vào hoàn cảnh của đối phương, xem xét toàn diện về mọi mặt của vấn đề rồi mới đưa ra hướng giải quyết tốt nhất, tôn trọng tất cả mọi người qua từng lời nói, cử chỉ.

Người Lý trí “Thắng không kiêu, thua không nản”, gặp chuyện đời bất bình suy nghĩ thấu đáo mà hành động, người đời cười chê khinh bỉ nhưng tâm thế vẫn bình thản không chút nao lòng. Đặt bản thân vào bất cứ hoàn cảnh để hiểu rõ mặt đúng đắn, sai trái của vấn đề, không vội vàng phủ nhận hay thẳng thừng công nhận một ý kiến nào cả, mà nó cần phải được xem xét chọn lọc kỹ lưỡng. 

Xem thêm: Nhâm nhi một chút Rượu Rum Bacardi 8 Năm chắc chắn sẽ không ảnh hưởng gì tới lý trí của bạn. Đôi lúc trong cuộc sống, chúng ta vẫn cần một chút hơi men để tiếp thêm động lực khi quyết định một vấn đề gì đó. 

“Một cuộc sống tốt đẹp là một cuộc sống tuân theo Lý trí”

Lý trí không thiên nhiều về cảm xúc, cũng không phải về niềm tin. Như một nhà triết gia đã từng nói, “một cuộc tốt đẹp là một cuộc sống luôn tuân theo lý trí”, nhiều vấn đề không mong muốn lần lượt xảy đến trong cuộc sống, không ai biết trước được mức độ nặng nhẹ mà nó sẽ mang lại, sử dụng Lý trí để giải quyết ắt mọi chuyện sẽ được ổn thỏa.

Nếu nói lý trí là quan trọng duy nhất trong việc xử lý các tình huống trong mọi hoàn cảnh thì điều đó thực sự là sai. Bởi lẻ trong nhận thức của não bộ con người có nhiều các tính năng tự nhiên khác đều dựa vào nhau mà tồn tại, ý thức, cảm xúc, niềm tin và lý trí,… 

Trong một tình huống ở một hoàn cảnh nào đó, não bộ có nhiệm vụ đưa ra hướng giải quyết đúng đắn. Lý trí giữ vai trò quan trọng nhất, nhưng không là duy nhất, tất cả mọi đặc tính có trong não bộ đều được bộc phát ra cùng lúc cho việc giải quyết vấn đề đó. Mọi tính năng khác của não bộ đều tuân theo lý trí để xử lý mọi việc.

Trích đoạn về 1 lời khuyên giữ lý trí về tình yêu:

Tôi hy vọng bạn sẽ yêu một người, người có thể hiểu được những điều bạn đang còn giấu trong ánh mắt và cái nhìn suy tư của mình.

Người đủ kiên nhẫn bên cạnh bạn thậm chí bạn không còn đủ kiên nhẫn với chính mình.

Người hiểu được những khoảng lặng trong bạn thậm chí bạn còn chưa kịp nhận ra điều đó.

Người bên cạnh yêu thương bạn dù chính bạn đang chán ghét chính mình.

Người cùng bạn vượt qua khó khăn trong cuộc sống chứ không phải là người chỉ biết nói những lời sáo rỗng và để bạn một mình với những bộn bề đó.

Là người sẽ luôn nghĩ đến bạn dù làm điều gì và sẽ là người luôn nũng nĩu gởi cho bạn dòng tin nhắn không đầu không đuôi chỉ nói với bạn rằng đang nghĩ đến bạn, nhớ bạn và muốn gặp bạn.

Là người sẽ đặt bạn vào kế hoạch tương lai của họ và gọi đó là kế hoạch tương lai của chúng ta chứ không phải là quá bận không có thời gian rảnh cho bạn.

Là người quan tâm bằng hành động thực tế chứ không chỉ là lời an ủi bằng tin nhắn hay lời hứa hẹn xa vời dù sau đó chỉ là lời xin lỗi.

Tôi chúc bạn sẽ hạnh phúc với người đó và mãi an nhiên!

Những hình ảnh trừu tượng về “lý trí” đáng suy ngẫm

Có được lý trí như có được một sức mạnh trong tinh thần vậy, trong nhiều mối quan hệ xã hội lý trí thực sự đóng vai trò chủ chốt, mối quan hệ đó trở nên xấu đi hay ngày càng tốt đẹp hơn thì trên hết lý trí của bản thân nắm giữ được tất cả. Hãy luôn rèn dũa một tâm lý sắc bén để có một nhận thức chín chắn, đúng đắn trong mọi vấn đề. Hy vọng những kiến thức mà chúng tôi cung cấp trên đây sẽ thực sự hữu ích với bạn.

Xem thêm: Hãy tìm hiểu về cách sử dụng yến sào hiệu quả để bản thân có được cơ thể khoẻ mạnh, một bộ não khoẻ mạnh. Đây cũng là một trong những yếu tố giúp bạn có một lý trí kiên cường và đúng đắn.